What would you like to search for?

ӨЗБЕКСТАН
© Maksim Levitin

Өзбекстан Республикасының аумағы - бұл Орталық Азияның жүрегі ғана емес, сонымен қатар шөл, тау және дала экожүйелері қиылысатын биоәртүрліліктің маңызды орталығы. Табиғи жағдайлардың осындай әртүрлілігі арқасында ел кейбіреулері дүние жүзінде басқа еш жерде кездеспейтін толып жатқан таңғажайып жануарлар мен сирек кездесетін өсімдіктердің мекенжайы болып табылады.

БИОӘРТҮРЛІЛІК

Бүгінгі таңда Өзбекстанда тамырлы өсімдіктердің 4500-ден астам түрін, құстардың 500-ге жуық түрін, сүтқоректілердің 97 түрін, сонымен қатар бауырымен жорғалаушылардың, қосмекенділер мен балықтардың көптеген түрлерін қоса алғанда, тірі организмдердің 15000-нан астам түрі кездеседі. Олардың арасында -  алдыңғы азиялық қабылан, тұран агамасы, арқар, қызыл қасқыр (дхол) және шөл сілеусіні (қаракал) сияқты сирек кездесетін және қорғалатын түрлер бар.
 
Сирек кездесетін түрлерді қорғау Өзбекстан Республикасының Қызыл кітабымен реттеліп отырады, ол жойылып кету қаупі төнген жануарлардың 300-ден астам түрі және өсімдіктер мен саңырауқұлақтардың 320-ға жуық түрі туралы мәліметтерді қамтиды. Бұл кітап табиғат қорғау саласындағы аса маңызды құралы болып табылады және осал таралымдардың жағдайын жүйелі түрде бақылауға мүмкіндік береді.
 
Осындай күрделі экологиялық жағдайда Өзбекстанда 1996 жылдан бері жұмыс істеп келе жатқан WWF (Дүниежүзілік жабайы табиғат қоры) қызметі ерекше маңызды.

Сіз білесіз бе?

WWF жобасы аясында Ферғана алқабында реликті геккондардың екі жаңа түрі табылды — Alsophylaxferganensis және Alsophylaxemilia? Бұл жаңалық өңірдің экожүйесінің бірегейлігін және биоәртүрлілікті сақтау үшін оның маңызын көрсетеді.

© Тимур Абдураупов
БІЗ НЕ ІСТЕП ЖАТЫРМЫЗ?

WWF-тің Өзбекстандағы негізгі мақсаты - экологиялық тепе-теңдікті сақтау және табиғи мұраны сақтау. Ол үшін ұйым бірнеше бағытта жұмыс істеуде:
 
- Жабайы табиғаттың негізгі түрлерін сақтау және қалпына келтіру;
- Табиғи ресурстарды орнықты басқаруды қолдау;
- Табиғат қорғау білімін дамыту және халықтың экологиялық хабардарлығын арттыру;
- Әсіресе экологиялық қауіп-қатерге ұшыраған өңірлерде шаруашылық жүргізудің орнықты түрлеріне көшуде жергілікті қауымдастықтарға жәрдемдесу.
 
WWF жұмысының Өзбекстан үшін ғана емес, сонымен бірге бүкіл Орталық Азия өңірі үшін стратегиялық маңызы бар. Ел маңызды трансшекаралық экожүйелердің: Арал теңізі бассейнінің, Тянь-Шань және Памир таулы алқаптарының, сондай-ақ Қызылқұм және Қарақұм шөлдерінің дәл  ортасында орналасқан. Өзбекстанның табиғатын қорғау күшейіп бара жатқан қауіп-қатерлер - климаттың өзгеруі, су ресурстарының тапшылығы және жердің азып-тозуы жағдайында өңірдің экологиялық орнықтылығына игі ықпал етеді.